Uber maakte het voor iedereen mogelijk om taxiritjes uit te voeren. Bedrijven als Foodora en Thuisbezorgd doorbraken het monopolie van de pizzeria op de bezorgmarkt voor eten. Kan ook de hypotheekmarkt worden opgeschud door de platformeconomie?
Volgens de Nederlandse Vereniging van Banken heeft de totale hypotheekmarkt in ons land een omvang van 670 miljard euro aan uitstaande schuld. Het is de kurk waar een groot deel van de Nederlandse banken op drijft. Maar er komen steeds meer kapers op de kust. Buitenlandse beleggingsfondsen, verzekeraars en pensioenfondsen steken veel vaker rechtstreeks hun geld in hypotheken waar ze dat vroeger deden via beleggingsproducten die werden aangeboden door banken. “Sinds de crisis zie je dat beleggers steeds vaker hypotheken zelf op hun balans willen. Dat doen ze via wat wij regiepartijen noemen”, zegt Joppe Smit van adviesbureau IG&H. Die clubs, met namen als bijBouwe (beleggingsfondsen) en Munt (pensioenfondsen) hadden in het tweede kwartaal van 2018 al 18 procent van de markt voor nieuwe hypotheken in handen. De grote drie – ING, Rabobank en ABN Amro – hebben samen nog iets meer dan 50 procent, waar ze vroeger 70 procent van de markt in handen hadden.
De financiële crisis is volgens velen de belangrijkste oorzaak voor de verschuivingen op de hypotheekmarkt. En de kans is groot dat technologie de markt de komende jaren nog verder gaat veranderen. Net zoals bij de taximarkt, of de markt voor bezorgdiensten of overnachtingen, is het zeker mogelijk dat nieuwe technologie de toetreding van nieuwe partijen nog gemakkelijker maakt. “Banken zullen steeds meer plug-ins gaan ontwikkelen voor platformen die er in de toekomst toe doen, want uiteindelijk draait het allemaal om het verbeteren van de customer journey”, vertelt Gunter Serneels van fintechorganisatie Davinci. Dit van oorsprong Nederlandse bedrijf, waar Serneels één van de vijf directeuren is, levert SAAS-oplossingen aan banken, verzekeraars en andere aanbieders van leningen. SAAS, dat staat voor software as a service, betekent dat de software op het platform van Davinci draait. Het bedrijf ziet zichzelf dus ook als een ‘Lending Platform’.
Hij ziet ook dat het afsluiten van een hypotheek nog altijd een administratief proces is waarbij veel partijen betrokken zijn: de notaris, de makelaar, de makelaar-taxateur, de geldverstrekker en de hypotheekgever (de klant). Wie een hypotheek wil afsluiten moet een hele papierwinkel aanleveren: kopieën van het paspoort, een geboorteakte en een werknemersverklaring. De hypotheeknemer, de geldverstrekker, moet vervolgens ook nog aan de slag, want veel zaken zoals de kredietwaardigheid van de klant moet worden gecheckt. Davinci onderzoekt samen met de Radboud Universiteit wat machine learning op dit vlak kan betekenen voor de sector.
Automatische data-herkenning
“De trend is dat wij steeds meer full service-oplossingen gaan aanbieden”, zegt Serneels. “Door middel van data herkennings- en extractietechnieken kunnen we ongestructureerde informatie uit afbeeldingen halen en omzetten in gestructureerde informatie. Maar onze software controleert bijvoorbeeld ook automatisch bij het BKR of iemand een notering heeft.” Dat scheelt volgens hem de consument straks een hoop gedoe omdat die niet langer kopietjes van paspoorten en geboorteakten hoeft op te sturen. “Het is eigenlijk ook gek dat je voor een hypotheek een hele papierwinkel moet opsturen, terwijl je een consumptief krediet van 20.000 euro binnen tien minuten kan afsluiten. Bij die hypotheek heb je tenminste nog een onderpand.” Serneels ziet daarnaast een trend ontstaan waarbij de consument steeds meer zaken zelf doet. Aflossen op de lening bijvoorbeeld of in de toekomst zelfs het oversluiten van een hypotheek. Platformen maken dat mogelijk. Daarnaast wordt het voor aanbieders van leningen steeds gemakkelijker om via platforms hun geld uit te lenen, omdat de hele afhandeling hun uit handen wordt genomen.
Kunstmatige intelligentie
Zullen toekomstige ontwikkelingen de rol van de bank en andere geldverstrekkers minimaliseren tot het leveren van geld? Niet helemaal, omdat partijen als Davinci zich in tegenstelling tot een Uber als business-to-business-dienstverlener opstellen. Serneels denkt daarom dat er voor innovatieve banken en tussenpersonen veel te winnen valt. Dankzij kunstmatige intelligentie die platforms ontwikkelen kunnen ze de klant vaak veel beter en sneller helpen. Er zijn nu al chatbots die heel snel zonder menselijke tussenkomst klanten kunnen helpen de juiste beslissing te nemen over bijvoorbeeld een type hypotheek.
Maar data kan ook door banken en andere geldverstrekkers worden ingezet om consumenten preventief diensten en producten aan te bieden. “Waarschuwingen dat het misschien slim is om de rente vast te zetten, of dat het gezien de situatie van iemand – er is geld op de spaarrekening dat maar weinig oplevert – goed is om nu een extra bedrag af te lossen.” ‘Customer centricity’, de klant centraal, is een strategie die bedrijven als Amazon op lange termijn geen windeieren legt. Serneels: “Dat zie ik ook echt wel in de hypotheekmarkt gebeuren.” Ook Smit van IG&H denkt dat daar kansen liggen. Daarvoor moeten de banken nog wel wat stappen zetten. “Oversluiters, die nu vaak bij de traditionele banken zitten, stappen net zo gemakkelijk naar nieuwe aanbieders. Terwijl de banken toch veel tijd hebben gehad om aan klantenbinding te doen.”